cumhuriyetciyorum

HONG KONG

İnci Irmağı deltasında Güney Çin Denizi’ne kıyıdaş Hong Kong “Mis Kokulu Liman” anlamına geliyor. Bir buçuk yüzyıllık İngiliz kolonisi serüveninden sonra 1997’de Çin Halk Cumhuriyeti toprağı olmuştu anlaşma gereğince. 1999’da gecelemeden öte birkaç saat geçirmiş olduğumuz Hong Kong’dan aklımızda kalan sokaklara sinen koku hiç de hoş sayılmazdı. Uzak doğu mutfağının temel taşlarından soya kokuyordu sokalar.
Bin kilometrekareyi aşkın yüzölçümü (Sakız adasından biraz büyük) 7 milyondan fazla insan barındırıyor. Doğal olarak dikey bir kent! Sokakta yürürken gökyüzüne hasret kalmanız kaçınılmaz.
Dünyanın Londra ve New York’u izleyen üçüncü büyük finans merkezi Hong Kong.
Hong Kong Çin’in bir parçası olmasına karşılık özgün para birimine sahip. Sekiz Hong Kong Doları bir Amerikan Doları ediyor.
Her ne kadar Çin Halk Cumhuriyeti toprağı sayılsa da, dışişleri ve dış güvenlik dışında yine yapılan anlaşma gereğince Hong Kong yakınındaki Makau gibi özerk bir yapıya sahip. Finans merkezi özelliği kapitalizmin gözbebeklerinden birisi olması sonucunu doğuruyor. İçişlerinde alabildiğine özerk ve özgün bir yapısı var. Batılılarca defolu olarak nitelense de kendi yönetsel yapısı için seçimler yapılıyor.
Yaklaşık 10 yıl sonra 2008’de bu kez bir haftaya yakın zaman geçirince Hong Kong’u biraz olsun tanıyabildik.
Aynı kısa zaman aralığında hem Hong Kong’u hem de biraz batısındaki Makau’yu ziyaret etmek Hong Kong’un yeryüzünde kurtarılmış yerlerden biri olduğunu saptamamızı fazlasıyla ortaya koydu. Hong Kong varsıllığın ve gönencin kentidir demek hiç yanlış olmaz. Hong Kong ve Makau’nun ayrıcalığını vurgulamak bakımından yararlı olabilecek bir bilgiyi de not edelim. Çin toprağı Hong Kong’dan bir başka Çin toprağı Makau’ya gittiğinizde pasaport kontrolünden geçiyorsunuz. Ayrıca, dünyanın başka pek çok gümrüğünde söz konusu olmayan sıkı denetimle karşılaşıyorsunuz.
Adı gibi mis kokmasa da tertemiz cadde ve sokaklarıyla, iklimlendirilmiş yaya yollarıyla ve dünyanın başka pek az yerinde rastlayabileceğiniz pırıl pırıl metrosuyla hayranlık yaratan bir dünya köşesi.
Hong Kong son günlerde dünya gündemine bir başka şekilde de oturmuş durumda. Hong Kong’da genç ağırlıklı kalabalıklar demokrasi istemiyle direnişteler. “Merkezi İşgal Et!” hareketi dünya kamuoyunun dikkatini çekecek boyutta etki gücüne erişti.
Geçmişe, Hong Kongluların herhangi bir konuda böylesine politize bir duruş sergilediklerini anımsamıyoruz.
Bilinen bir şey varsa Hong Kong Çin’in bir parçası; Çin de dünya güç ekseninde ağırlığı her geçen gün daha fazla duyumsanan yeni süper güç!
Amerikan askersel gücünün önemli parçası olan donanma son yıllarda Pasifik’e ve dolayısı ile de Çin’e odaklanmakta.
Başka deyişle, Çin bir kuşatma altında!
Dünyadaki güç dengeleri yarışı askersel olduğu kadar siyasi ve toplumsal düzlemde de hamlelere sahne oluyor.
Şemsiye Devrimi adıyla da anılan Hong Kong olayları ister istemez insanın aklına renkli devrimleri çağrıştırıyor.
Askersel kuşatmaya Truva Atı eklenmesi hiç de kötü bir fikir sayılmaz!
Ceyhun Balcı, 03.10.2014