Başlıkla ilgili yargıda bulunmadan önce yazının okunmasını dilerim.
Cumhuriyet 10 yaşında olduğuna göre 1933 yılında yaşanmıştır bu olay. Emperyalist densizlik ve sınır tanımazlık olanca gücüyle direnmektedir.
Fransız Vagon Li şirketi Osmanlı’dan bu yana demiryollarındaki yataklı vagonların işletmecisidir.
22 Şubat 1933 günü telefonda Türkçe konuşan şirket çalışanı Naci Bey Belçikalı müdür Jannone tarafından esaslı bir şekilde paylanır. Bununla da kalmaz Belçikalı! Naci Bey’e 25 kuruş para cezası ve 15 gün uzaklaştırma verir.
Ne olursa ondan sonra olur!
Kısa sürede duyulan olay İstanbulluların tepkisiyle karşılaşır.
Aralarında Peyami Safa ve Cahit Arf’ın bulunduğu Darülfünun ve Milli Türk Talebe Birliği mensupları Vagon Li bürosuna giderler ve cam, çerçeve ne varsa yere indirilir. Bürodaki Atatürk fotoğrafını alan göstericiler fotoğrafı Halkevleri’ne teslim ederek eylemlerine son verirler.
Belçikalı müdürün bu pervasızlığı bir uyanışı tetikler. Şirketteki Türk çalışan sayısı artırılımak zorunda kalınır. Ayrıca, özellikle Pera’daki işyeri adlarının Türkçeleşmesi süreci başlar.
Yazıya başlık olan “VATANDAŞ TÜRKÇE KONUŞ!” sloganı işte bu olaya verilen haklı tepkinin ürünüdür. Türkçe konuşmanın yaptırıma uğratıldığı Türkiye’de bu slogan aracılığıyla tepki koyulmuş olur. Anımsayanlar çıkacaktır. Geçtiğimiz yıllarda bu sloganı şovenizmle özdeşleştiren bir kısım tarihten habersiz solcumuz ve libaralimiz Cumhuriyet’i bir de bu gerekçeyle boy hedefi yapmaya kalkışmıştı. Çok söze gerek yok! Başta batı ülkeleri olmak üzere dünyanın sömürgeliği kendisine yakıştırmayan her hangi bir ülkesinde benzer bir densizlik sergilemeniz durumunda başınıza gelecekleri düşlemeniz bile söz konusu olamaz.
Vagon Li şirketine ne mi oldu?
Elbette, zamanı geldiğinde devletleştirildi!
Bu olaya tepki eylemlerinde ön sırada yer alan Cahit Arf dünyaca ünlü matematikçimiz olarak ünlenecektir ilerleyen yıllarda. Matematik bilimine sunmuş olduğu ve bugün de geçerliliğini koruyan buluşlarıyla anıtlaşmış bir Cumhuriyet bilimcisidir. Bu olaydaki eşsiz duyarlılığıyla bilim insanı olmanın laboratuvarlara, akademik ortamlara sıkışıp kalmayı gerektirmediğini tüm açıklığıyla ortaya koymuş ve bilim insanının bir parçası olduğu topluma ve ülkeye borcunu bu şekilde de ödeyebileceğini göstermiştir.
Hemen şimdi cüzdanızı yoklayın!
Dolaşımdaki 10 TL’lik banknotu özenle incelediğinizde Cahit Arf’ın buluşuyla birlikte her gün kullandığımız paramızı onurlandırdığını görün!
Gülümseyen yüzüne bakarak saygı ve sevginizi sunacağanızdan kuşkum yok…
cumhuriyetciyorum 
Yorum bırakın