cumhuriyetciyorum

Menazilname Osmanlı’nın altın döneminde verilmiş ve Matrakçı Nasuh’un imzasını taşıyan bir yapıtın adı.

Osmanlı’nın varsıl, gönençli ve yükselmede sınır tanımayan döneminin ürünüdür.

Nasuh şairdir. Nasuh hattattır. Nasuh silahşordur. Nasuh filozoftur. Nasuh matematikçidir. Nasuh tarihçidir.

Sünnet çocuklarını eğlendirmek amacıyla tasarladığı ve şimşir ağacından lobuta benzer sopalarla oynanan eskrimi andıran bir spor da olan MATRAK takma adı olmuştur.

Menazilname ise minyatür sanatıyla can verdiği bir yapıtın adıdır.

Bugün bizlerin geleneksel sanat olarak algıladığımız minyatür, Nasuh’un yaşadığı dönemde belgeleme, arşivleme gibi son derece ciddi bir devlet etkinliğiydi. Henüz fotoğrafın yaşamımıza girmediği Nasuh’un döneminde tek yol gözler önüne serileni görsele dönüştürmek belgelemenin tek yoluydu.

Yazının başlığı olan Menazilname Kanuni Sultan Süleyman’ın 1533 yılının sonunda başlayıp, 1536 ortasında sonlanan Bağdat Seferi’ni konu alan minyatürlerini topladığı yapıtından yola çıkılarak hazırlanan serginin adıdır.

Minyatür sanatçısı meslektaşım Dr Figen Gürsoy’un hekimlikten emeklilik sonrasında yaşamını adadığı sanatın ürünlerinden oluşan sergi geçen ay sonunda bir hafta süreyle Ankaralı sanatseverlerin ziyaretine açıldı. Bu ay başında üç hafta süreyle İzmirli sanatseverler sergiyle buluşturuldu. Şubat’ın 20’sinden Mart’ın 15’ine dek İstanbul’da olacak sergi.

Nasuh Kanuni’nin Bağdat Seferi’nde başından sonuna dek bulunmuş. Bağdat’a gidiş ve dönüşte konaklanılan tüm merkezleri minyatür aracılığıyla görselleştirmiş. Gidilmese de, konaklanılmasa da dinsel bakımdan önem taşıyan 3 büyük dine ait simgeler bu yapıta eklenmiş.

Menazilname, yaratıldığı dönemde devletin belgesi olma özelliği taşımış. Bir bakıma atlas olarak da algılamak olası bu değerli yapıtı. Günümüzde ise yaşatılması amaçlanan bir geleneksel sanat olarak öne çıkmakta ve önem kazanmakta.

Adı Beyanı Menazili Seferi Irakeyni Sultan Süleyman Han olan Matrakçı Nasuh yapıtının özgünü İstanbul’daki Nadir Eserler Kütüphanesi’ndedir. Bu özgün yapıt temel alınarak yeni kitaplar da yazılmıştır.

Dr Figen Gürsoy Atölyesi minyatür sanatçılarının bu yapıt temelinde Matrakçı Nasuh imzası taşıyan tüm yapıtları bire bir yeniden yarattıkları Menazilname türünün Türkiye’deki ilk ve tek örneği olarak da önem taşımaktadır.

Mutlaka gezilmeli, görülmeli!

Sanatçının önde gelen ve olmazsa olmazı olan ilgi yaklaşık sekiz yıla yayılmış bir emekten esirgenmemeli!

Bu eşsiz sergiyi emekleriyle, bilgileriyle ve geçmişe saygı duygularıyla yaratanların yüce emekleri önünde saygıyla eğilerek…

Ceyhun Balcı, 15.12.2019