cumhuriyetciyorum

Anadolu’da şaşırmamayı öğrenmeli insan! Bir de, kahverengi tabelalı sapakları göz ardı etmemeyi. Bir kültürel harman yerine de benzetilebilecek Anadolu’da 7000’i aşkın antik kent olduğu ve günümüzde bunların yalnızca % 15’inin kazıldığı ve açığa çıkartıldığı biliniyor. Denebilir ki; bir uygarlığın üzerinde yaşıyoruz!

Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesindeki Aizanoi antik kenti yanına yaklaşana dek görkemi anlaşılamayacak sayısız Anadolu değerinden birisi olarak bugün de ayakta kalmayı sürdürüyor. Böylesi bir marifet de iltifatı hak ediyor. Acelem var, zamanım yok türünden gerekçelerden sıyrılın! Küçük özverinizin büyük ödüllerle karşılık bulacağından kuşku duymayın!

Tarihi 5000 yıl geriye uzanan Aizanoi 1970’den bu yana kazılmaktaymış. İkinci Efes sanını hak edercesine Anadolu’da en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’nı barındırıyor Aizanoi.

Bu kadarla da kalmıyor Aizanoi’nin varlıkları.

Günümüzde kullanılmakta olan köprüler, 20 bin kişilik tiyatro, bitişiğindeki 13 bin 500 kişilik stadyum, hamamlar, sütunlu cadde ve nekropoller Zeus Tapınağı dışında göreceğiniz eşsiz güzellikteki diğer yapıtlar.

Meter Steunene’nin kutsal mağarasında yaşayan ve Frigyalıların öncülü sayılan Azan adlı mitoloji kahramanının kentin adına esin kaynağı olduğu sanılıyor. Azan, su perisi Erato ile efsanevi kral Arkas’ın birlikteliklerinin ürünüdür.

Çavdarhisar adı ise Selçuklu Beylikleri döneminde yöreye yerleşen Çavdar Tatarları’ndan gelmiş.

Antik adı Penkalas olan Kocaçay’ın coşkun sularını aşmak için köprüler yapılmış özellikle Roma döneminde. Bugün de dimdik ayakta olan bu yapılar kentin görkemine tanıklık etmeyi sürdürürken özenle bakıldığında eşsiz fotoğraf fırsatları da sunmuş oluyorlar.

Kentin başat yapıtı Zeus Tapınağı’nın bulunduğu yerde yapılan kazılar Erken Tunç Çağı’na tarihlenen buluntuların elde edilmesini sağlamış.

Yapımına MS II. yüzyılda başlanan Zeus Tapınağı için gerekli parasal kaynak olasılıkla geniş tapınak arazilerinin kiraya verilmesiyle sağlanmıştır.

55×35 metre boyutlu bir alana oturmuş olan tapınağın benzerine Anadolu’da rastlanmamış olması da bir başka ilginç bilgidir. Uzun kenarlarda 15 ve kısalarda 8 İyon başlı sütun yer alır. Pronaos, Cella ve Opisthodom bölümlerinin yanı sıra tonozlu bir bodrum katı bölümü de vardır.

Akroter’deki kadın büstü son zamanlarda bu olasılıktan uzaklaşılmış olsa da tapınağın Zeus’un yanı sıra Kibele için de yapıldığı izlenimi yaratır.

Görkemli Aizanoi’deki hamam, tiyatro ve stadyum yapılarının yükselmesinde Zeus tapınağı’nın yapımındaki çabalarıyla öne çıkan Apuleus Eurykles’in payı olduğu anlaşılmıştır.

Roma İmparatoru Diokletyanus’un 301 yılında enflasyonla mücadele için yaptırdığı ücret belirlemelerine ilişkin yazıtına bakılırsa o zaman da durum bugünkünden farklı değilmiş denebilir. Kuvvetli bir KÖLE iki eşek ücretine denk bedelle satın alınabilmekteymiş o tespitlerden anlaşıldığınca. Üç köle bedeline eşit AT’ın biraz daha değerli bir varlık olduğu anlaşılıyor belgeden.

Sütunlu cadde uğruna Artemis Tapınağı’ndan vazgeçilmiş. Bu tarihsel bilgi tanıdık gelmiş olmalı pek çoğumuza. Günümüzde kentlerimizde yükselmesi için çabaladığımız ucubeler uğruna nelerden vazgeçmiyoruz ki! Meter Steunene’ye giden yol için yapılmış Sütunlu Cadde!

Tiyatronun yanı sıra Nekropollerin büyüklüğü de kentin büyüklüğü hakkında bilgi veriyor.

Uygarlıklar beşiği Anadolu topraklarındaki pek çok varsıllıktan birisi olan Aizanoi’ye yolunuzu düşürün diyerek…