cumhuriyetciyorum

İkinci paylaşım savaşı dünyanın farklı yerlerinde daha geç sonlandıysa da Avrupa’da 9 Mayıs 1945’te Nazi ordularının koşulsuz teslimiyet günüdür. Buna bağlı olarak da Avrupa’da savaşın sonu ve Kızılordu’nun zafer günü olarak kabul edilir.

Bu savaştaki insan yitimleri küresel ölçekte 70-85 milyon olarak kabul edilir. Sovyetler Birliği’nin yitimleri ise 20-25 milyon olarak belirlenmiştir.

Başka deyişle Nazizmin Avrupa’dan silinmesinde Sovyetlerin ödediği bedel oldukça yüksektir.

Müttefiklerse, Nazilerin savaşı yitireceği anlaşıldıktan sonra devinime geçmişlerdir. Savaş sonundaki paylaşımda yer alma isteğinin ürünüdür gecikmeli de olsa bu devinim.

Avrupa için son derece önemli günün anısına pek çok ülkede ve kentte Kızılordu’ya şükran anıtları yükselmiştir.

Avrupa’nın Nazizmden kurtarılması karşılığında son derece alçak gönüllü bir karşılık olduğu kuşkusuzdur.

Viyana Kızılordu anıtı

Son yıllarda tırmandırılan Rusofobik eğilimler bu önemli günün kutlanmasını da engelleyici bir iklim oluşturmuştur.

Rusya dışında zafer gününü kutlamak bir yana yalın bir anma bile yaşamlarını yitirenlerden esirgenmektedir.

İki ay kadar önce Viyana’da sözünü ettiğim anıtlardan birisine rastladım. Anıtın fonunun Ukrayna bayrağı renklerine boyanmasına göz yumularak Rusya-Ukrayna savaşında destek verdikleri Ukrayna’ya göz kırpmışlar. Oysa, ikinci paylaşım savaşı başka birçok ülke gibi Ukrayna’yı da derin acılara boğmuş bir olaydır. Ukrayna Sovyet yitimlerine ortak olmuştur. Ukrayna’nın kendi içindeki Nazi işbirlikçiliğinin bu acıyı katladığı kuşkusuzdur.

Kiev II. Dünya Savaşı Müzesi

Kimliği ve kişiliğiyle birlikte belleğini yitirmiş Avrupa vardı karşımda.

Kaldı ki, Avusturya savaş sonrasındaki Soğuk Savaş döneminde yansız kalabilmiş az sayıdaki Avrupa ülkesinden biriydi.

Aradan geçen 80 yıl vicdanları nasırlaştırırken ahlâkı da aşındırmış olmalıydı.

Böylesine somut bir tarihsel gerçeği yansıtan anıta yapılan saygısızlık başka nasıl açıklanır?

Bilemedim…

Görseller Ceyhun Balcı belgeliğindendir.